Kolejne wyróżnienie w konkursie „MałoPolska słodko smakuje na Wielkanoc”

Mazurek konfiturami przybrany

Składniki na kruche ciasto:

• 350 g masła
• 120 g cukru drobnego (może być cukier puder)
• 120 g obranych i drobno posiekanych migdałów (ale nie mielonych)
• skórka otarta z cytryny
• 370 g mąki pszennej
• 4 ugotowane i przetarte żółtka
• 1 surowe żółtko
• szczypta soli

Do udekorowania:

• domowe konfitury: wiśnie, maliny, jeżyny, płatki róży, brzoskwinie
• lukier królewski

Przygotowanie:

Masło (miękkie) i cukier umieszczamy w makutrze i ucieramy do powstania jasnej i puszystej masy maślanej. A w makutrze dlatego, ponieważ żaden mikser nie włoży w przygotowania tyle serca, co własnoręczne utarte ciasta. Do tak przygotowanej masy dodajemy skórkę z cytryny, surowe żółtko, ugotowane żółtka, rozdrobnione migdały, mąkę oraz szczyptę soli i wyrabiamy dokładnie. Zagniecione ciasto, przykrywamy folią spożywczą i schładzamy w lodówce przynajmniej przez 2 godziny, a najlepiej przez całą noc.

Blachę wykładamy papierem do pieczenia. 2/3 schłodzonego ciasta rozwałkowujemy i kładziemy na blasze. Z pozostałego ciasta toczymy wałeczki grubości małego palca i układamy z nich na kruchym spodzie ukośną kratkę. Ponownie wkładamy ciasto do lodówki – ciasto powinno być dobrze schłodzone przed pieczeniem. Pieczemy w temperaturze 180ºC na ustawieniu góra-dół przez około 20 minut, tak aby ciasto miało złoty kolor. Ciasto wyjmujemy i studzimy.

Teraz przychodzi czas na pomoc rodziny, a szczególnie najmłodszych jej członków, bo któż jak nie dzieci najpiękniej przyozdabiają wypieki. Do dekoracji używamy najlepszych domowych konfitur, cudownych płatków róży ucieranych z cukrem i lukru królewskiego przygotowanego z białek utartych z cukrem pudrem. Tak naprawdę przygotowanie składników do mazurka zaczynamy już latem robiąc konfitury z owoców z naszych sadów. Konfitury z płatków róży pomarszczonej, która powinna być uprawiana w każdym przydomowym ogródku, nie dość że pięknie pachnie i wygląda, to smak konfitury z jej płatków jest niezastąpiony w kuchni. Oprócz dużej formy ciasta, przygotowujemy też mazurki w miniaturze takiej do koszyczka, które niestety zaraz po święceniu znikają.

Skąd pochodzi mazurek:

Mazurek to jedno ze sztandarowych ciast polskiej kuchni wielkanocnej. Niestety nie pochodzi z tradycyjnej kuchni polskiej, wiemy że wiele osób się teraz zawiodło, ale tak jest. Ciasto to pochodzi ze słodkiej tradycji kuchni tureckiej (najprawdopodobniej jego pierwowzorem była turecka baklawa), a w Polsce zaczął się pojawiać na stołach w XVII w. Nie ma się co dziwić był to okres, w którym tureckie specjały zaczęły odciskać piętno również na naszej sztuce kulinarnej, wszak Imperium Osmańskie graniczyło z naszymi ziemiami. Od początku chrześcijańskiej tradycji tego wypieku, stanowiło ono symbol zakończenia Wielkiego Postu, a więc czasu poprzedzającego Wielkanoc. Było nagrodą dla tych, którzy wytrzymali czterdzieści dni wstrzemięźliwości od spożywania potraw mięsnych i deserów. Dawniej przykładano wielką wagę do tego, by na wieczerzy przygotowywanej z okazji obchodów Świat Wielkiej Nocy na stole znalazło się aż dwanaście różnych mazurków, co miało symbolizować dwunastu apostołów. Ten zwyczaj kultywowano jednak w najbardziej zamożnych rodzinach. Na pewno zagadką może być sama nazwa ciasta, dlaczego od XVIII wieku te niskie placki nazywane są mazurkami? Czy najwięcej mazurków wypiekano na Mazurach? Stare przysłowie mówi: „Mazur woli zabić człowieka, aniżeli złamać post”. Czy może nazwa została nadana na cześć mazurków czyli tanecznych form muzycznych praktykowanych w polskiej tradycji wiejskiej? Bo „Każdy z mazurków ma indywidualny rys (…), coś odrębnego w formie lub ekspresji”. A na mazurki istniało mnóstwo przepisów, które wciąż udoskonalano. Tym samym można stwierdzić, że nie ma jednego przepisu na idealny wypiek, a ponadto po dziś dzień sprawdza się reguła, że, jaki dom taki mazurek.

Różne sposoby na mazurka

Mazurek nierzadko określa się męskim ciastem albo dziadem. Płaski i niepozorny, swoją urodą olśniewa, dopiero gdy zostanie kolorowo przystrojony, zazwyczaj przez kobiety (czyli tak jak i w życiu, to kobieta zdobi mężczyznę). Mazurki to niskie placki na opłatkowym spodzie, bądź kruchym migdałowym cieście, pokryte warstwą bakalii, konfitur lub twarogu. Mazurki nie mogą być grube, dlatego ciasto mazurkowe kładzie się na blachę nie grubiej niż „na palec”. Tym bardziej, że dla wielu mazurków jest to tylko podstawa – podkład pod masę, słodki lukier i bakalie czy odsączoną konfiturę z moreli lub wiśni.

W przeciwieństwie do baby wielkanocnej mazurek przygotowuje się dość szybko, natomiast jego wykańczanie ograniczone jest jedynie wyobraźnią piekących: do dekoracji wykorzystuje się motywy wielkanocne, tworzy się przepiękne pejzaże, a także bardzo skomplikowane wzory, jakie kojarzą się nawet z orientalnymi mozaikami. Wariacje dotyczą ciasta oraz nadzienia. Jeśli chodzi
o ciasto, to kruchemu spodowi może towarzyszyć niekiedy bezowy spód. Jako jedną z warstw stosuje się także wafle czy makaroniki. Obecnie wielką furorę robią ciasta o nadzieniu kajmakowym, różanym, pomarańczowym, orzechowym i czekoladowym (tu szczególnie wśród dzieci). To co pozostało niezmienne to mazurki są ciastami bardzo słodkimi, więc mimo ich walorów smakowych trzeba uważać, by jednak nie przesadzić.

Prawdopodobnie najpopularniejszym mazurkiem na Wielkanocnym stole jest mazurek staropolski inaczej zwany królewskim, czyli kruche ciasto z dużą ilością migdałów z domowej roboty konfiturami, często dekorowany lukrem. Na taki właśnie wypiek zaprasza Państwa Koło Gospodyń Wiejskich w Głębokiej.